ยำเพี้ยง หรือยำวุ้นไม้ไผ่ เมนูหายากของชาวเหนือ ที่แต่ละปีสามารถรับประทานได้เพียงฤดูกาลเดียว โดยชาวบ้านส่วนใหญ่จะออกหาในช่วงนี้และนำมาปรุงเป็นเมนูพื้นบ้านที่แสนอร่อย
ร้อยตรีหย่วน ล้านกันทา อดีตข้าราชการทหารวัย 69 ปีในพื้นที่ตำบลท่าวังทอง อำเภอเมืองจังหวัดพะเยา ต้องทำการปรุงเมนูเด็ดของชาวเหนือ ที่เรียกว่า “ยำเพี้ยง” หรือยำวุ้นไม้ไผ่ เพื่อทำการรับประทาน ซึ่งยำเพี้ยงดังกล่าว เป็นอาหารตามฤดูกาลที่สามารถหากินได้เพียงช่วงระยะเวลานี้เท่านั้นในแต่ละปี เนื่องจากวุ้นไม้ไผ่ดังกล่าวนั้นจะหาวุ้นได้ก็อยู่ในช่วงที่ต้นไผ่งอกและกำลังเจริญเติบโตเป็นต้นอ่อน
โดยร้อยตรีหย่วน กล่าวว่าเมนูดังกล่าวนั้นเรียกว่า “ยำเพี้ยง” ซึ่งถือว่าเป็นเมนูที่จะหากินได้ในระยะช่วงนี้เท่านั้นในรอบหนึ่งปี โดยเพี้ยง หรือวุ้นไม้ไผ่ ดังกล่าวนั้น ก็จะเกิดจากมีหนอนเข้าไปเจาะบริเวณลำต้นไม้ไผ่ที่เป็นต้นอ่อน ไม่แก่มากนักจากนั้นก็จะกลายเป็นวุ้นที่มีลักษณะเหมือนเจลลี่ ซึ่งชาวบ้านจะออกหากันในช่วงนี้และนำมาปรุงเป็นอาหารโดยเฉพาะการยำเพี้ยงหรือยำวุ้นไม้ไผ่นั้น ก็จะมีวิธีการทำที่เป็นลักษณะการนำมายำ โดยจะมีการย่างพริก หอม กระเทียม และปลาต้มจากนั้นก็จะทำการโขลกพริก หอม กระเทียม แกะเนื้อปลาเข้าผสมและทำการนำวุ้นหรือเพี้ยงที่ทางเหนือเรียกกันมาคลุกเคล้ากันปรุงรสก็จะได้เมนู เด็ด คือยำเพี้ยงหรือยำวุ้นไม้ไผ่รับประทานกันและในช่วงนี้จะเป็นช่วงที่มะกอกป่าออกลูกสุกพอดี โดยการนำมาผสมคลุกเคล้าก็จะมีรสชาติที่อร่อยเพิ่มขึ้นซึ่งถือว่าเป็นเมนูหากินยากของชาวเหนือที่หนึ่งปีก็จะได้รับประทานครั้งหนึ่งในช่วงนี้เท่านั้น
สัมภาษณ์… ร้อยตรีหย่วน ล้านกันทา ชาวบ้านในพื้นที่ตำบลท่าวังทอง อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา
