ชาวบ้านในพื้นที่หมู่ที่ 10 บ้านโป่งขาม ตำบลบ้านต๊ำ อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา สืบสานอนุรักษ์ประเพณี กินแกงผักขี้เหล็ก เดือน 5 เป็ง หรือเดือน5 ออก 15ค่ำ ซึ่งเป็นงานประเพณีกินแกงผักขี้เหล็ก ที่ทางชาวบ้านและบรรพบุรุษเชื่อว่า ถ้าหากได้กินแกงขี้เหล็ก ในวันสำคัญของชาวเหนือล้านนา จะทำให้เกิดสิริมงคล ร่างกายแข็งแรง อายุยืนยาว ปราศจากโรคภัยไข้เจ็บ
ป้ามวย หรือ นางบัวเกี๋ยง ใจตรง อายุ 66 ปี ชาวบ้านในพื้นที่หมู่ที่ 10 ตำบลบ้านต๊ำ อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา กำลังบริการตักแกงผักขี้เหล็ก ออกแจกจ่ายให้กับชาวบ้าน ที่เข้าร่วมงานประเพณีสรงน้ำพระธาตุโป่งขาม ในช่วงประเพณี 5 เป็ง ซึ่งถือเป็นภาพที่สามารถเห็นได้ทุกปี ในช่วงวันออก 15 ค่ำเดือน 5 ซึ่งถือเป็นวันสำคัญของชาวเหนือล้านนา และเชื่อว่าหากได้กินผักขี้เหล็กในวันนี้ จะทำให้เกิดสิริมงคลกับตนเองและครอบครัว สุขภาพร่างกายแข็งแรง อายุยืน
โดยป้ามวย เล่าว่า ตนเองจะทำแกงขี้เหล็กออกแจกจจ่ายให้กับชาวบ้านในทุกปี ในวัน 5 เป็ง หรือวันเพ็ญเดือน 5 ในงานสรงน้ำพระธาตุโป่งขาม สืบเนื่องกันมาหลาย 10 ปี เพราะทางเหนือตั้งแต่บรรพบุรุษเชื่อว่า หากได้กินแกงขี้เหล็กในวันนี้ จะเป็นยาขนานพิเศษและเกิดสิริมงคล ทำให้ร่างกายแข็งแรงสมบูรณ์ ตามชื่อของผัก อายุยืนยาว ภายใน1 ปี ขอให้ได้ทานแกงผักขี้เหล็กหนึ่งครั้ง ซึ่งตนเองได้รับประทานแกงขี้เหล็กเป็นประจำทุกปีในช่วงวันสำคัญวันนี้ ทำให้ร่างกายแข็งแรงสมบูรณ์และไม่เจ็บป่วย ซึ่งในทุกปีแกงขี้เหล็กของตนเองจึงเป็นสัญลักษณ์ของงานประเพณีแห่งนี้
สัมภาษณ์…นางบัวเกี๋ยง ใจตรง หรือ ป้ามวย อายุ 66 ปี ชาวบ้านในพื้นที่หมู่ที่ 10 ตำบลบ้านต๊ำ อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา
สำหรับการทำแกงขี้เหล็กตามประเพณีกินแกงขี้เหล็ก 5 เป็ง โดยเริ่มจากเก็บยอดขี้เหล็ก นำมารวมกันจำนวนมาก หรือพอประมาณแกงให้ได้ไม่ต่ำกว่า 2 หม้อแกงขนาดใหญ่ เมื่อได้ยอดผักขี้เหล็กมาก็จะทำการคัด และมัดเป็นขนาดพอดี แล้วนำไปลวกด้วยน้ำร้อน แช่ค้างคืนไว้ในน้ำซาวข้าว บรรจุโอ่งมังกร หลังจากนั้นเอามาล้างน้ำสะอาดก่อนนำมาสับให้ละเอียด และที่ขาดไม่ได้ก็คือ เนื้อปลาสดๆ เอาแต่เนื้อปลา จะเน้นเนื้อปลาที่มีเกล็ดเท่านั้น หมูย่าง นำมาคั่ว ผสมกับเครื่องปรุง มีข้าวคั่ว พริก เกลือ น้ำปลา ผักต่างๆ ใส่หม้อแกงต้มให้เดือดแล้วเอาขี้เหล็กใส่ ปรุงจนสุกและสามารถรับประทานได้ ซึ่งการทำแกงผักขี้เหล็กดังกล่าวนั้นจะมีรสชาติที่อร่อยและไม่ขม
