ชาวบ้านในพื้นที่จังหวัดพะเยา ช่วงนี้ต่างนิยมออกหาขุดไข่แมงมัน ซึ่งเป็นอาหารที่นิยมของชาวเหนือ และมีสนนราคาที่แพงถึงเฉลี่ยกิโลกรัมละ 2,000 บาท เนื่องจากเป็นอาหารตามฤดูกาล ที่ปีหนึ่งสามารถหากินได้ในช่วงนี้เท่านั้น ส่งผลสร้างรายได้ให้กับชาวบ้านที่ออกหาวันหนึ่งมากกว่า 2,000-3000 บาท
นางรัชฎา หอมหวาน อายุ 56 ปี ชาวบ้านในพื้นที่ตำบลบ้านต๋อม อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา พร้อมกับสามีและเพื่อนบ้าน กำลังขุดหาไข่แมงมันบริเวณจอมปลวกริมสวนข้างทาง ด้วยความชำนาญ หลังช่วงนี้แมงมัน ซึ่งเป็นอาหารสุดโปรดของชาวล้านนาได้ออกไข่ และเป็นที่ต้องการของชาวบ้านที่จะหามาเพื่อจำหน่าย และทำเป็นอาหาร ซึ่งเป็นที่นิยมมากในการรับประทานในช่วงนี้ ทำให้สนนราคาไข่แมงมันสูงมาก เฉลี่ยกิโลกรัมละ 2,000 บาท เนื่องจากเป็นอาหารที่เกิดขึ้นตามฤดูกาล และหายากต้องใช้ความชำนาญในการหาและขุดมันขึ้นมา
โดย นางรัชฎา หอมหวาน เล่าว่า ช่วงนี้ตนเองและสามีรวมทั้งเพื่อนบ้าน จะช่วยมีกันออกขุดหาไข่แมงมัน ซึ่งในช่วงนี้ไข่แมงมัน จะออกแล้ว ซึ่งจะหาไข่แมงมันโดยอาศัยการสังเกตจากการที่แมงมันเคยออกเป็นตัว และก็จะทำการเข้าดูสังเกตดินจะพบว่ามีแม่แมงมันอยู่ จากนั้นก็จะขุดตามรูที่แม่เดินทางเข้าหารัง เนื่องจากที่ใดมีแมงมันไข่อยู่ จะมีรอยพรุนๆของเนื้อดิน จากนั้นจะเสาะหารูเพื่อทำการขุดเข้าหาหลุมที่แมงมันอาศัยอยู่ ซึ่งต้องอาศัยความชำนาญในการขุด สำหรับการหาไข่แมงมันนั้นต้องอาศัยความชำนาญ ซึ่งถือว่าช่วงนี้จะมีชาวบ้านออกหากันเป็นจำนวนมาก และจะมีราคาแพง เนื่องจากเป็นของหายาก แต่ละปีจะหาได้ในช่วงเดียว ซึ่งชาวบ้านจะนิยมหากันเป็นจำนวนมาก บางรายจะรวมกลุ่มกันออกหา บางครั้งหาได้ปริมาณมากก็จะสามารถจำหน่ายได้ต่อวันคนละ 2-3 พันบาท ซึ่งก็ถือว่าสร้างรายได้ให้เป็นอย่างดีในช่วงนี้
สัมภาษณ์…นางรัชฎา หอมหวาน อายุ 56 ปี บ้านเลขที่ 510 หมู่ที่ 15 ตำบลบ้านต๋อม อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา
สำหรับไข่แมงมันดังกล่าว หลังจากที่ออกหาและได้มาแล้วก็จะนำมาล้างโดยการร่อนด้วยน้ำสะอาด กับผ้าขาวบาง เพื่อล้างดินโคลนที่ติดปะปนมากับแมงมันและไข่ออก จากนั้นก็จะนำออกมาจำหน่าย หรือนำมารับประทาน ซึ่งจะขายโดยการใช้ถ้วยขนาดเล็กตวง ราคาอยู่ที่ถ้วยละ 50-60 บาท เฉลี่ยแล้วอยู่ที่กิโลกรัมละ 2,000 บาท อยู่ที่ไข่มากหรือน้อย โดยในช่วงนี้ชาวบ้านสนใจที่จะหามารับประทานกันเป็นอย่างมาก โดยจะนำมาประกอบอาหารได้หลากหลายชนิด ทั้ง เจียวใส่ไข่ แกง กับผักหลากหลายชนิด หรือจะห่อหมกก็อร่อย ซึ่งชาวบ้านทางเหนือส่วนใหญ่เชื่อว่าในปีหนึ่งๆจะหาโอกาสกินไข่แมงมันได้สักครั้งถึงแม้ว่าสนนราคาจะแพงมาก แต่ก็จะเสาะหาเพื่อนำมารับประทานกัน
